در ادامه روش خلاصه برداری نوین را توسط آموزشگاه آنلاین بیوموز شرح میدهیم.

خلاصه برداری و مطالعه ­ی سریع­تر با فیش برداری به روش میز طراحی که حاصل تحقیقات مرکز مطالعات آموزشی دانشگاه هاروارد می­باشد:

برای آموزش حرفه ای روش مطالعه و خلاصه برداری میتوانید در دوره روش مطالعه بیوموز شرکت نمایید.

عمده مشکلات داوطلبان کنکور به شرح زیر است:

۱)زمان برای مطالعه کم می­ آورند

۲)حجم زیاد مطالب آنها را آزار می­دهد

۳)زمان زیادی صرف می­شود تا مفهوم سوالات را در سر جلسه بفهمند(جلسه کنکور)

۴)در عین بلد بودن مطالب، حافظه­ ی آنها یاریشان نمی­کند

۵)تعداد دفعات دوره ­ی مباحث کم است

برای این منظور ما باید یاد بگیریم که مطالب غیر ضروری و مواردی که اصلا مهم و تاثیرگزار نیستند را حذف و موارد پر اهمیت را جدا کرده و حجم مطالب مورد مطالعه برای دفعات بعدی را کاهش دهیم که برای این منظور می­توان از یک ماژیک فسفوری یا سبز برای علامتگزاری روی موارد مهم در بار اول استفاده نماییم و مواردی را که رنگی شدند را در کناره­های کتاب یا در یک جزوه بنویسیم و به نوعی خلاصه نویسی نماییم که این روش ساده دارای این مزیت است که کمک می­کند روحیه­ی فرد در کاهش حجم مورد مطالعه بالا رود و حجم بالای مواردی که قرار است مطالعه نماییم ذهن مارا درگیر خود ننماید. این عمل سرعت مطالعه را افزایش و حجم مورد مطالعه را کاهش می­دهد که خواص این روش ساده را در زیر بر می­شمریم:

اول اینکه: حجم مورد مطالعه را کاهش و سرعت را افزایش می­دهد

دوم اینکه: افعال و توضیحات تاکیدی اضافه حذف می­شوند

سوم اینکه: هر چه را که خود حذف کرده­اید، خود به راحتی به خاطر می­ آورید. توضیح بیشتر اینکه سعی کنید مطالبی را که حس می­کنید برای شما خیلی ملموس است و محال است فراموش کنید را حذف نمایید.

چهارم اینکه: با کم شدن حجم مطالب مورد مطالعه برای دفعات بعدی نیز روحیه­ی شما نیز افزایش می­یابد

پنجم اینکه: با بالا رفتن سرعت مطالعه شما حوصله­ ی مطالعه­ ی شما نیز بالا می­رود

خاصیت بعدی این روش چیست؟

در ادامه­ی برر شمردن خواص این روش باید این مموضوع را خاطرنشان نماییم که این روش باعث هدفمندسازی مطالعات ما می­شود به این معنی که شما برای تهیه­ی عبارات کوچک باید متنهای طولانی­تر را عمقی­تر بخوانید و درک نمایید چون باید یک متن مفید را استخراج نمایید تا در دفعات بعد آن را مورد مطالعه قرار دهید پس این موضوع شمارا ترغیب می­کند تا موقع مطالعه با دقت بیشتری آن مطلب را مطالعه نمایید که این عمل باعث فهم بهتر مطالب می­شود، به عبارت بهتر ما مجبوریم مفهوم متن را در حین فیش­برداری بهتر بفهمیم و آنها را محکم­تر در حافظه بسپاریم تا در رجوع بعدی به فیشها آنها را به یاد بیاوریم. که این موضوع از خواص دیگر این روش برای یادگیری و حفظ مطالب می­شود.

یکی دیگر از خواصی که این روش دارد این است که شما را به سریع خوانی سوالات عادت می­دهد، توضیح بیشتر این که چشم شما عادت میکند کلمات کلیدی را سریعتر ببیند و حساسیت شما در دریافت سریع مطالب بالا رود.

از خواص متعدد و فراوان دیگر این روش این است که باعث افزایش تعداد دفعات مرور مطالب می­شود که ارتباط مستقیمی با موفقیت افراد در آزمونها دارد.توضیح اینکه فرق داوطلبان در این نیست که مطلب را خوانده­اند یا نه بلکه عمده تفاوت آنها در تعداد دفعات مرور مطالب است. یعنی معمولا همه­ی داوطلبان همه­ی مطالب را حداقل یک مرتبه خوانده­اند ولی اینکه چند بار آن را تکرار کرده­اند در افراد مختلف متفاوت می­باشد.

این روش با وجود ساده بودن و شدیدا کاربردی و مفید بودن ولی توسط بسیاری از دانش­آموزان و دانشجویان جدی گرفته نمی­شود.

یکی از مهمترین خواص این روش این است که در موارد بیشماری پیش آمده است که دانش­آموزان یا دانشجویان موضوعی را بلد هستند و به آن اشراف دارند ولی قادر به پاسخ دادن سوالات مربوط به آن موضوع نمی­باشند، این مشکل به کمک روش فیش­برداری رفع می­شود و در واقع باعث می­شود حافظه­ی ما تقویت و مطالب درسی کنکوری مطالعه شده به صورت طبقه­بندی شده در ذهن ما قرار بگیرد به عبارت دیگر مغز انسان هم مانند عضلات نیاز به تمرین و ورزش دارد تا تقویت شود لزا این روش می­توانند به عنوان تمرینی برای تقویت ذهن ما عمل نماید.

شما عزیزان میتوانید روش مطالعه خود را اصولی کنید برای این منظور در دوره حرفه ای روش مطالعه صحیح بیوموز شرکت نمایید.

 

بنابراین باید در خلاصه نویسی نکات زیر رعایت شود:

مطالعه ی عمیق توأم با یادگیری صحیح مطلب در همان بار اول:دانش آموزان مطالبی را که اولین بار در کلاس درس یا کتاب ها یاد “گرفته اند- خواه با برداشت درست یا غلط- با همان برداشت، مطالب را در ذهن می سپارند و متأسفانه دیده شده که اصلاح یا حذف مطالب که به اشتباه در ذهن سپرده ایم، بسیار کار سختی است. همین درک نادرست از مطالب، شما را دچار سردرگمی می کند.

قدم اول خلاصه نویسی، یادگیری درست مطالب خوانده شده است.

اطلاعات مهم مطالب درسی را خلاصه نویسی کنیم:دریک پژوهش از دانش آموزان خواستند تا به یک مطلب گوش دهند و آن را خلاصه کنند. یک هفته بعد از آن ها خواستند که هر چه را درباره ی آن مطلب به یاد می آورند، بنویسند. معلوم شد که احتمال به یاد ماندن اطلاعات مهم خلاصه نویسی شده، ۶ برابر مطالب خلاصه نویسی نشده است.اگر می خواهید احتمال ماندن مطالب مهم در خاطرتان بیش تر باشد، از آن یادداشت بردارید و این به معنای یادداشت همه ی مطالب نیست؛ در غیر این صورت نتیجه آن خواهد شد که انبوهی یادداشت ، شامل اندکی اطلاعات مهم در کنار مقدار بسیار زیادی نکات مهم دست دوم حاصل آید.

یادداشت های کارا بردارید:یکی از راهکارهای کارا کردن یادداشت ها به هنگام ثبت کلمات مهم، عدم به کارگیری کلمات اضافی است. در خلاصه نویسی هر قدر اطلاعاتی با کلمات کم تر و عبارت های کوتاه تر نقل شود، کارایی بالاتر است؛ بنابراین هنگامی که اطلاعات نسبتاً زیادی را در چند کلمه خلاصه می کنیم، یادداشت های شما کارا هستند. در یادداشت ها باید هدفتان این باشد که حتی الامکان مطالب از درس استاد، کتاب و جزوه را در جمله های کوتاه و مفید بگنجانید.

این سبب می شود که توجه شما صرفاً به اطلاعات مهم متمرکز شود.بهتر است در خلاصه نویسی به جای نوشتن برخی عبارات از علامت های اختصاری که برای شما قابل فهم به جای نوشتن کلمه ی کاهش. از آن جا که مطالب به جای نوشتن کلمه ی افزایش و علامت باشد، بهره ببرید؛ مثل علامت خلاصه نویسی شده به صورت یک منبع درسی استفاده می شوند،در خلاصه نویسی مطالب سعی کنید مطالب را تمیز و جذاب بنویسید به ساختار مطالب دقت کنید.در خلاصه نویسی ابتدا باید کلیات موضوع مورد توجه گیرد و موضوعات به صورت نمودار درختی رسم شود؛ سپس به جزئیات پرداخته شود.

در خلاصه نویسی باید دقت کرد که معمولاً ایده و نکته ی اصلی در دو جمله ی اول پاراگراف بیان شود و بقیه ی پاراگراف شامل توضیحات این مطلب باشد اما این بدان معنی نیست که بقیه ی متن مهم نیست بلکه در ادامه ی متن باید به وجودی بودن یا نبودن افعال « درنتیجه » ،« نکته ی اساسی » ،« بیش ترین تأثیر » ،« مهم ترین عامل » ،« نخستین » : کلمات کلیدی مانند توجه کرد. از جمله هایی که کلی ترین و محوری ترین اطلاعات را دربردارند، یادداشت بردارید و به جمله هایی که از لحاظ اهمیت ساختاری، ضعیف و حاوی اطلاعات جزئی ترند، توجه چندان نکنید.

برای داشتن یادداشت های کارا باید ذهن خود را بر اطلاعات همچون ابزارهای ساختاری نظیر بندهای مربوط به مقدمه چینی (بندهایی که خواننده را برای ورود به مطلب آماده می کنند)، جمله های اصلی، عنوان بخش ها و خلاصه های پایانی متمرکز کنید.

این اطلاعات یادگیری شما را تقویت می کند. ارتباط بین مفاهیم را با فلش نشان دهید و طرز ارتباط موضوعات اصلی و فرعی را به کمک نمودار درختی نمایش دهید تا به درک بهتر مطالب کمک کند. ضمناً چون
ممکن است قواعد، گاهی به وسیله ی موارد استثنایی و تبصره ها نقض شود، ایناستثناها و نکات خلاف قاعده
نیز باید یادداشت و آموخته شوند.

در بسیاری مواقع، اهمیت استثناها از قواعد کم تر نیست و ممکن است، سؤالات کنکور از میان این مطالب استخراج شود.دسته بندی و تهیه ی جدول برای برخی مطالب نیز کمک بسیار زیادی در ایجاد ساختار ذهنی برای مطالب می کند؛ مانند امید ریاضی توزیع های مختلف، واریانس توزیع های مختلف و… . اول خوب یاد بگیرید، بعد خلاصه بردارید.

هنگام مطالعه ی مباحث درسی ترجیحاً ابتدا به کشیدن خط در زیر مطالب اصلی، مهم و بااهمیت بپردازید و پس از یادگیری و خط کشیدن زیر مطالب، خلاصه نویسی کنید؛ زیرا انجام دو فعالیت مجزا، یادگیری و خلاصه نویسی در یک زمان واحد، باعث ایجاد اخلال و عدم تمرکز در انجام هر دو عمل می شود.

خلاصه نویسی شما چنان چه شامل خلاصه ی مباحث درسی، نکات مهم در کتاب درسی و جزوات یا تست های نکته دار باشد، دارای ارزش درسی بالاست خلاصه هایی را که بعد از مرور زمان اهمیت کمی پیدا می کنند حذف کنید.هنگام مطالعه ی مطالب خلاصه نویسی شده که حاوی ‘ خطوط اصلی و پیامدهای مهم است، ممکن است پی به کم اهمیت بودن مطالبی ببریم که در زمان خلاصه نویسی مهم جلوه کرده اند یا به علت گذشت زمان و مرور مطالب، اهمیت اولیه را ندارند؛ بنابراین این نکات را حذف کنید.

ترجیحاً از خلاصه نویسی در برگه های پراکنده و بدون صحافی خودداری کنید؛زیرا با گذر زمان حجم یادداشت ها افزایش خواهد یافت و ترتیب آن ها به هم خواهد خورد که یافتن و مرتب کردن آن ها زمان و انرژی زیادی می طلبد و کاری خسته کننده است. می توانید ازیک سررسید قدیمی یا دفترچه ی یادداشت با اندازه ی مناسب برای این منظور استفاده کنید.

نوشتن تاریخ خلاصه بردارینیز کمک شایانی برای زمان مرور خلاصه ها و جلوگیری از به هم ریختن آن ها می کند. سعی کنید هر روز زمانی (مثلاً ۱ ساعت) را برای مرور خلاصه ها اختصاص دهید؛ زیرا هر چه فاصله ی بین مرور ها بیش تر شود، مطالب دیرتر به یادتان می آید.

در ادامه نکات طلایی راجع به خلاصه برداری را به شما یادآوری مینماییم:

بسیار اتفاق افتاده که در اولین بار مطالعه ی یک مطلب، داوطلب فکر می کند این مطلب، خوب و لازم است و در تلخیص، آن ها را می آورد و درنهایت می بیند خلاصه، چیزی از اصل مطلب کم نیست. این به عدم مهارت در خلاصه نویسی یا به عدم آگاهی اجمالی از محتوای آن چه خلاصه می شود یا به عدم دقت شخص در تفکیک مطالب مهم از کم اهمیت مربوط می شود.

باید در خلاصه نویسی نکات زیر رعایت شود:

مطالعه ی عمیق توأم با یادگیری صحیح مطلب در همان بار اول: دانش آموزان مطالبی را که اولین بار در کلاس درس یا کتاب ها یاد گرفته اند- خواه با برداشت درست یا غلط- با همان برداشت، مطالب را در ذهن می سپارند و متأسفانه دیده شده که اصلاح یا حذف مطالب که به اشتباه در ذهن سپرده ایم، بسیار کار سختی است. همین درک نادرست از مطالب، شما را دچار سردرگمی می کند. قدم اول خلاصه نویسی، یادگیری درست مطالب خوانده شده است.

اطلاعات مهم مطالب درسی را خلاصه نویسی کنیم:دریک پژوهش از دانش آموزان خواستند تا به یک مطلب گوش دهند و آن را خلاصه کنند. یک هفته بعد از آن ها خواستند که هر چه را درباره ی آن مطلب به یاد می آورند، بنویسند. معلوم شد که احتمال به یاد ماندن اطلاعات مهم خلاصه نویسی شده، ۶ برابر مطالب خلاصه نویسی نشده است. اگر می خواهید احتمال ماندن مطالب مهم در خاطرتان بیش تر باشد، از آن یادداشت بردارید و این به معنای یادداشت همه ی مطالب نیست؛ در غیر این صورت نتیجه آن خواهد شد که انبوهی یادداشت ، شامل اندکی اطلاعات مهم در کنار مقدار بسیار زیادی نکات مهم دست دوم حاصل آید.

یادداشت های کارا بردارید: یکی از راهکارهای کارا کردن یادداشت ها به هنگام ثبت کلمات مهم، عدم به کارگیری کلمات اضافی است. در خلاصه نویسی هر قدر اطلاعاتی با کلمات کم تر و عبارت های کوتاه تر نقل شود، کارایی بالاتر است؛ بنابراین هنگامی که اطلاعات نسبتاً زیادی را در چند کلمه خلاصه می کنیم، یادداشت های شما کارا هستند. در یادداشت ها باید هدفتان این باشد که حتی الامکان مطالب از درس استاد، کتاب و جزوه را در جمله های کوتاه و مفید بگنجانید. این سبب می شود که توجه شما صرفاً به اطلاعات مهم متمرکز شود. بهتر است در خلاصه نویسی به جای نوشتن برخی عبارات از علامت های اختصاری که برای شما قابل فهم اند بهره ببرید. مانند استفاده از علامت فلش بالا به جای افزایش و فلش پایین به جای کلمه کاهش. از آنجا که خلاصه نویسی به صورت یک منبع درسی استفاده می شوند،در خلاصه نویسی مطالب سعی کنید مطالب را تمیز و جذاب بنویسید.

به ساختار مطالب دقت کنید.در خلاصه نویسی ابتدا باید کلیات موضوع مورد توجه گیرد و موضوعات به صورت نمودار درختی رسم شود؛ سپس به جزئیات پرداخته شود.

شما عزیزان برای اینکه بتوانید به بازده عالی در خلاصه نویسی برسید حتما باید در دوره نقشه ذهنی بیوموز شرکت نمایید تا بتوانید بهترین خلاصه نویسی با بهترین بازدهی را انجام دهید.

در خلاصه نویسی باید دقت کرد که معمولاً ایده و نکته ی اصلی در دو جمله ی اول پاراگراف بیان شود و بقیه ی پاراگراف شامل توضیحات این مطلب باشد اما این بدان معنی نیست که بقیه ی متن مهم نیست بلکه در ادامه ی متن باید به کلمات کلیدی مانند « درنتیجه » ،« نکته ی اساسی » ،« بیش ترین تأثیر » ،« مهم ترین عامل » ،« نخستین » توجه کرد. از جمله هایی که کلی ترین و محوری ترین اطلاعات را دربردارند، یادداشت بردارید و به جمله هایی که از لحاظ اهمیت ساختاری، ضعیف و حاوی اطلاعات جزئی ترند، توجه چندان نکنید. برای داشتن یادداشت های کارا باید ذهن خود را بر اطلاعات همچون ابزارهای ساختاری نظیر بندهای مربوط به مقدمه چینی (بندهایی که خواننده را برای ورود به مطلب آماده می کنند)، جمله های اصلی، عنوان بخش ها و خلاصه های پایانی متمرکز کنید. این اطلاعات یادگیری شما را تقویت می کند. ارتباط بین مفاهیم را با فلش نشان دهید و طرز ارتباط موضوعات اصلی و فرعی را به کمک نمودار درختی نمایش دهید تا به درک بهتر مطالب کمک کند. ضمناً چون ممکن است قواعد، گاهی به وسیله ی موارد استثنایی و تبصره ها نقض شود، این استثناها و نکات خلاف قاعده نیز باید یادداشت و آموخته شوند. در بسیاری مواقع، اهمیت استثناها از قواعد کم تر نیست و ممکن است، سؤالات کنکور از میان این مطالب استخراج شود. دسته بندی و تهیه ی جدول برای برخی مطالب نیز کمک بسیار زیادی در ایجاد ساختار ذهنی برای مطالب می کند؛ مانند امید ریاضی توزیع های مختلف، واریانس توزیع های مختلف و… .

اول خوب یاد بگیرید، بعد خلاصه بردارید. هنگام مطالعه ی مباحث درسی ترجیحاً ابتدا به کشیدن خط در زیر مطالب اصلی، مهم و با اهمیت بپردازید و پس از یادگیری و خط کشیدن زیر مطالب، خلاصه نویسی کنید؛ زیرا انجام دو فعالیت مجزا، یادگیری و خلاصه نویسی در یک زمان واحد، باعث ایجاد اخلال و عدم تمرکز در انجام هر دو عمل می شود. خلاصه نویسی شما چنان چه شامل خلاصه ی مباحث درسی، نکات مهم در کتاب درسی و جزوات یا تست های نکته دار باشد، دارای ارزش درسی بالاست.

خلاصه هایی را که بعد از مرور زمان اهمیت کمی پیدا می کنند حذف کنید. هنگام مطالعه ی مطالب خلاصه نویسی شده که حاوی خطوط اصلی و پیامدهای مهم است، ممکن است پی به کم اهمیت بودن مطالبی ببریم که در زمان خلاصه نویسی مهم جلوه کرده اند یا به علت گذشت زمان و مرور مطالب، اهمیت اولیه را ندارند؛ بنابراین این نکات را حذف کنید.

ترجیحاً از خلاصه نویسی در برگه های پراکنده و بدون صحافی خودداری کنید؛ زیرا با گذر زمان حجم یادداشت ها افزایش خواهد یافت و ترتیب آن ها به هم خواهد خورد که یافتن و مرتب کردن آن ها زمان و انرژی زیادی می طلبد و کاری خسته کننده است. می توانید از یک سررسید قدیمی یا دفترچه ی یادداشت با اندازه ی مناسب برای این منظور استفاده کنید. نوشتن تاریخ خلاصه برداری نیز کمک شایانی برای زمان مرور خلاصه ها و جلوگیری از به هم ریختن آن ها می کند.

سعی کنید هر روز زمانی (مثلاً ۱ ساعت) را برای مرور خلاصه ها اختصاص دهید؛ زیرا هر چه فاصله ی بین مرور ها بیش تر شود، مطالب دیرتر به یادتان می آید.

ممنون از اینکه وقت گزاشتید و برای موفقیت خود اقدام نمودید و مطمئن باشید که موفقیت شما باعث دلگرمی و افتخار ما خواهد بود.